dinsdag 26 november 2013

Cornelis Mens



Patriot Cornelis Mens
Cornelis Mens
Uit het huwelijk van zijdekoopman Cornelis Mens en Maria Theresia Stoopen, woonachtig op de Melkmarkt werden Michiel Jozef Frans Mens op 30 augustus 1749 en Cornelis Jacob Jozef Mens op 2 mei 1752 geboren. Beide broers werden gedoopt in de O.L.V. Kerk in het Noordkwartier en gingen door het leven als Frans en Cornelis Mens .

Beiden zijn met hart en ziel begaan met de ontwikkeling van de ambachten. Cornelis is er opperdeken van het Hoofdambacht der Meerseniers en heeft de taak het ambachtswezen te verdedigen tegen de vernielende politiek van Brussel.

Naast Petrus van Eupen (1744-1804) waren de gebroeders Mens de vooraanstaande figuren tijdens de Antwerpse opstand tegen de Oostenrijkers. De patriottentijd in de Antwerpse geschiedenis was een kolfje naar de hand van Hein Van der Noot met een eigen Vonckistische toon. Dit zorgde ervoor, dat de gebroeders Mens niet tot hun recht kwamen. In de literatuur is er steeds sprake van een "zekere Mens", zonder, dat het vermoeden aanwezig is, dat het om twee verschillende personen gaat. Vandaar, dat er maar enkele nota's hier worden weergegeven.

Wanneer in 1787 de patriottische genootschappen begonnen tot ontwikkeling te komen, maakten beide broers deel uit van het "Groen Genootschap", dat in de "Gekroonden Steur" was gevestigd. Daarin hield men zich bezig met het verdedigen van 's lands privilege.

Op 4 augustus 1788 kwam Antwerpen voor een eerste maal in opstand tegen het Oostenrijks Bewind van Keizer Jozef II. Daarbij vielen er 21 doden en zwaar gekwetsten. De dag nadien namen de dragonders weerwraak. Men zou de bisschop publiek gevangen zetten...Werden verder gevangen genomen op de Meir: "notaris E.J. de Quertenmont en koopman Frans Mens. Verder werden pater Tourbé, advocaat De Visser en notaris de Lincé aangehouden, maar wisten te ontsnappen".

Op 27 september kreeg notaris E.J. de Quertenmont zijn vrijheid terug, maar Mens stelde zich zo vijandig op, dat hij vastgehouden werd. Toch wist hij te ontsnappen op 2 november, maar zijn vrijheid was van korte duur. Opnieuw werd gevangen gezet.

Intussen moesten de dekens der ambachten in februari 1789 verantwoording gaan afleggen te Brussel wegens hun opstandigheid. Cornelis Mens verscheen als eerste. Zijn broer Frans werd op 19 april 1789 te Brussel vrijgelaten en kwam met een zieke cellenbroeder te Antwerpen aan. Men werd er triomfantelijk ontvangen met een gebruikelijke aubade van destijds, dit ter verontwaardiging van de militairen.

Meteen kwamen beide broers aan het hoofd van hun beweging te staan. Wanneer de verkiezingen plaatsvinden voor de bevrijde Staten, dan wordt opperdeken Cornelis Mens van Antwerpen naar Brussel gestuurd. Zijn broer Frans, sneuvelde op 22 september 1790 tijdens de strijd tegen de Oostenrijkers in de functie van majoor en stond aan het hoofd van de Antwerpse patriotten te Bouvigne Assesse.

De hierboven afbeelding van Cornelis Mens werd in 1790 getekend door schilder A.B. de Quertenmont, die in het album van de leden der Staten werd opgenomen. Naar verluid is het de eerste maal, dat zijn portret in 1932 werd gereproduceerd. Aansluitend nog het volgende: "de patriotten van Antwerpen zijn door de jaren heen meer en meer verdonkeremaand geworden".

Bronnen:
Zondagsvriend 31-01-1932
Oud-Antwerpse¨Portrettengalerie van Floris Prims

Op de hoogte blijven?  Abonneer je op mijn feed.
Noël De Mey

Geen opmerkingen: